HAMİDİYE (Ayvalı) KÖYÜ TARİHİ

   Köy halkı 93 Harbinden sonra Bulgaristan’dan göç eden muhacirlerdendir.

         Hamidiye Köyü

            Köy, Bozüyük-Adapazarı Demiryolu ve Karayolunun kenarında bulunan Demirköy-Karaköy köylerinin Doğusunda bulunan Ayvalı Dağı'nın tepesindedir. Köy ahalisi 93 Harbi’nden sonra Bulgaristan’dan göç eden muhacirlerdendir. Bulgaristan’ın Eski Cuma(Tırgovişte)  ili Osman Pazarı(Omurtag) ilçesi Oraviş(Ereviş) köyünden göç etmiş, üç kola ayrılarak Bilecik’in Bozüyük ilçesine bağlı Hamidiye(Ayvalı), Ormangözle ve Tekke(Metristepe) köylerini kurmuşlardır.(4) Hamidiye köyü 1914 yılında Söğüt kazasına,(5) 1926’da kaza teşekkülünden sonra Bozüyük’e bağlanmıştır. 1984 yılında köyün adı Ayvalı olarak değiştirilmiştir.

            1886’da Pazarcık nahiyesine bağlı Hamidiye köyüne ilk olarak 29 hane ve 120 nüfus Tırnova muhaciri yerleştirildiğinden(6) köyün kuruluşu 1886’dır. Daha sonra yine Tırnova kazasından göç eden muhacirler 1891-1893 yılları arasında Soğukcakpınar mevkiine yerleştirildi(7) ve 21 Ocak 1892’de köyün adının Padişahın ismine nisbetle Hamidiye olarak anılması istendi.(8) Karaköy hududu içinde Soğucukpınar adlı mahalle iskan olunan Tirnova muhacirlerinin oluşturdukları köye imam tayini yapılıp muhtar mühürlerinin yaptırılması 31 Mart 1892’de bildirildiğinden(9) köyün resmi adını bu tarihte aldığı kabul edilebilir. 1894 tarihinde Pazarcık nahiyesi Beşikli Mahallesi'nden doksan hane muhacirin ayrılmasıyla Hamidiye adıyla yeni bir mahalle kurulmuştur(10), bu muhacirlerin Hamidiye köyü ile ilgisi olmadığından köy ile karıştırılmamalıdır.

İstiklal Savaşı’nda köyün Yunan askerlerince işgalinden önce köy tahliye edilmiş ise de arkadan yetişen düşman, geride kalanlardan 14 kişiyi Şehit etmiştir. Köyde kadın bırakılmadığı için tecavüz vaki olmamıştır. Ancak düşman köyde bulduğu hayvanları ve arpayı gasp etmiştir. Köylünün toplam zararı 1.262 Liradır.(11) Aynı eserin 138. Sayfasında Yunan mezalimi verilirken Hamidiye köyü için; “İstiklal Savaşı’nda Yunan askerleri, bu köyden 14 kişiyi çeşitli işkenceler ile şehit etmişlerdir. Köyde bulunan çok sayıdaki hayvanı gasp etmişlerdir. Ambarlardaki zahireyi de almışlardır. Verdikleri zararın değeri, 126.200 Lira civarındadır” şeklinde bilgi vardır. İkinci bölümde verilen köydeki zarar 126.200 Lira, Kuruş hesabından düşünüldüğünde iki ayrı yerde verilen bilgilerin aynı köye ait olma ihtimali kuvvetlenmektedir. Aynı bilgiler VI. Osmanlı Sempozyumu adlı eserde de tekrarlanmıştır.(12) Aynı eserin 144. sayfasındaki tabloda ise köydeki Şehit sayısı 3 olarak verilmiştir.

1. Dünya Harbi’nde, Galiçya’da 1306 doğumlu Ahmet oğlu Abdi 1915’te, 1307 doğumlu Halil Oğullarından Kara Ali Oğlu İsmail, 1915’te Çanakkale’de Şehit olmuşlardır.

                Hamidiye Köyü Ahalisinin Geldiği Oraviş köyü

Oraviş köyü 1530 yılında Bulgarsitan’ın Tuna Vilayeti, Şumnu İli Tırnova kazasına bağlıdır ve diğer adı Miroraviş’tir. Miroraviş köyünde 16 hane ve 6 müsellem, 1351 Akçe vergi kaydı vardır.(13) 1696 yılında Mora Seraskeri Hasan Paşa’ya bir emir mahiyetindeki bir vesikada; Anadolu’dan Rumeli’ye geçerek fetih ve istiladan sonra has, timar ve zaim namıyla burada vatan tutmuş olanlara yürük, bunların evladına da Evlad-ı Fatihan denilmekte olduğunu kayıt etmekte ve Hasan Paşa’ya bunların her nerede olursa olsun nufuslarının kaydı ile vergilerden affını, ancak altı neferde bir neferin seferber asker olarak harbe katılmaları gerektiği bildirilmektedir. Evlad-ı Fatihan Piyadeleri Hezargrad Defterinde Orviş(Oraviş) olarak 4 nefer kaydı vardır.(14) Yazar eserinde köy adının Osmanlıca yazısını da vermiş ancak Orviş” olarak okumuştur.

1530 ve 1691 yıllarında adı “Oraviş” olarak geçen, 1890 yılı haritalarında “Ereviş” olarak adının değiştiği görülen köy bugün mevcut değildir. Köy Eskicuma İli Yaylaköy(Antonovo) İlçesi sınırları içindedir. 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’nden sonra köydeki Türklerin tamamının göç etmiş olmasından harp sırasında köye Rusların girdiği anlaşılmaktadır.

Türk’lerin göç etmesinden sonra köye Edirne taraflarından gelen Bulgarlar yerleşmiş olmalıdır. Faşizm döneminde partizan diye adlandırılan gruplardan Komünizm döneminde dağa çıkanlar, daha sonra Ereviş’teki ailelerini de alarak çeşitli yerlere göç etmişler, diğer birçok Bulgar köyünde olduğu gibi Ereviş’teki Bulgarlar da şehirlere göç ettiğinden köy boşalmıştır. Sofya-Varna anayolu üzerinde dağlık bir bölgedeki Ereviş köyü, 1974 yılında 2 km yakınındaki Yayla Köy(Polyana)-Antonovo(Антоново) köyünün mahallesi olarak düzenlenmiştir ancak şu anda köy yerinde birkaç harabe evden başka yol kenarında bir lokanta mevcuttur.(15)

Rumeli Yörükleri 1827-28 yılından itibaren yeni bir nizamla yeniden ordunun yanında silahlı bir unsur olarak “Asaker-i Mansur misüllü talim” görerek görev aldılar.

Memalik’i Âlî Osman’ın Rumeli Anavatanı’nın her tarafında eşkincilik, derbendçilik gibi devlet hizmetleri için Yörükler bulunurdu. Mesela; Hazergrad’ta “Reviş Yörükleri”  ve Karalum Nahiyesi’nde “Kocapınar Yörükleri”, Hasköy’de “Sivrice Kara Yörükleri”, Lofça’da Ayasofya Sultan Selim Han Evkafına bağlı “İlcan Yörükleri” ve Zağra-i Atik Kazası’nda “Kara Halillu Yörükleri” gibi pek çok Yörük Cemaati bulunuyordu.(16)

Anadolu ve Rumeli’nin Türkleşmesinde rol oynayan Yeni fetih coğrafyasında Asyalılar(Horasaniler), Sünni inancın yanında, Şamanist gelenek-görenek etkileri, heteredoksi din anlayışları da ortaya koymuşlardır. Horasanlı Baba’lar, Ahi, Mevlevi ve Bektaşi Dervişleri İç Anadolu’dan başlayarak Türkmenler ile beraber, özellikle kırsal alan yerleşimleri, köylerin kurumsallaşmasında önemli rol oynamışlar, beraberinde Türk kültürünü de taşımışlardır. İlk köyler Zaviyeler çevresinde kurulmuştur.(3) Bu Yörük-Türkmen kabilelerinin başlarında bulunan Derviş ve Gaziler, kurdukları Zaviye, Çiftlik ve İmaretlerinin yanında Eren’leşmişlerdir. Anadolu ve Balkanlardaki bazı yerleşim yerleri isimlerini, o yerleri kuran, fetheden bu Horasanlılardan almışlardır.(17) Bazı yerleşim yerleri ise arazinin konumuna göre isim alabildiği gibi bazıları da köydeki ahalinin bağlı bulunduğu obanın, oymağın, cemaatin adını alıyordu. Tarih boyunca birçok köyün adı Türkçe olarak değişime uğramış veya yeni isimler almıştır.(18) Oraviş köyünün de adını Oraviş Yörükleri’nden aldığı anlaşılmaktadır.(Zir. Müh. Ali Osman GÜRCAN)


Henüz yorum yapılmamış, ilk yorumu sen yap

Yorum Yazın